„Szansa – nowe możliwości dla dorosłych” to projekt realizowany przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji w ramach PO WER. O projekcie opowiada dr Paweł Poszytek, dyrektor generalny FRSE.
Mamy dostęp do edukacji i narzędzi wspierających uczenie się. Jednocześnie wyraźny staje się problem niewystarczających umiejętności podstawowych osób dorosłych. Z czego wynika ten deficyt?
Faktem, który znajduje odzwierciedlenie w badaniach, jest małe zainteresowanie osób dorosłych uczestnictwem w edukacji pozaformalnej czy nieformalnej. Często źródłem problemów ze znalezieniem pracy czy nieradzenia sobie z wyzwaniami codziennego życia są niskie umiejętności podstawowe. W projekcie „Szansa” opracowano modele wsparcia z uwzględnieniem specyfiki różnych grup: osoby pracujące, pozostające bez pracy, mieszkańcy obszarów defaworyzowanych oraz osoby z niepełnosprawnościami.
Czym są te umiejętności podstawowe?
Dr Paweł Poszytek: W naszym ujęciu umiejętności podstawowe to: rozumienie i tworzenie informacji, rozumowanie matematyczne oraz umiejętności cyfrowe. Dołączamy do tego kompetencje społeczne, np. komunikację interpersonalną, pracę w zespole. Umiejętność korzystania z nowoczesnych technologii czy też weryfikowania informacji są nieodzowne do radzenia sobie w codziennym życiu.
Jakie możliwości stwarza projekt „Szansa”?
Projekt jest odpowiedzią na Zalecenie Rady Unii Europejskiej w sprawie ścieżek poprawy umiejętności (Upskilling Pathways). Składa się z trzech kroków: diagnozy umiejętności, wsparcia edukacyjnego dostosowanego do uczestników oraz walidacji efektów uczenia się. Z analiz wynika, że edukację dorosłych należy prowadzić w środowiskach nieformalnych, takich, które nie kojarzą się z edukacją formalną.
W projekcie opracowano 31 modeli wsparcia dla osób o niskich umiejętnościach podstawowych. Umiejętności podstawowe i kompetencje społeczne są kształtowane np. poprzez wędrówki w lesie, naukę nurkowania czy trening w sklepie. Modele wdrażane są przez organizacje, takie jak urząd pracy, biblioteka publiczna, uniwersytet trzeciego wieku oraz fundacje i stowarzyszenia, które realizują projekty regionalnie. Chcemy, aby wypracowano innowacyjne i skuteczne podejście do wzmacniania umiejętności podstawowych potrzebnych każdemu człowiekowi do aktywnego życia zawodowo-społecznego. Rekomendacje dla ministerstw zaangażowanych w kreowanie polityki na rzecz uczenia się przez całe życie zostaną ustalone w końcowej fazie projektu.
W jaki sposób należy wspierać osoby z niskimi umiejętnościami podstawowymi?
Na podstawie zebranych danych od grantobiorców możemy powiedzieć, że osoby dorosłe posiadające niski poziom umiejętności cyfrowych, słabo rozwinięte kompetencje społeczne, komunikowania się, bycia proaktywnym miały stworzoną przestrzeń do wspólnego uczenia się, poznawania nowych technologii i aktywnego uczestnictwa w życiu społeczno-zawodowym. Ważne jest bowiem, by działania edukacyjne miały jak najbardziej praktyczny wymiar, aby ich tematyka nawiązywała do codziennych potrzeb.
Istotne jest również uczestnictwo w projektach europejskich (np. Erasmus+). Bez względu na rodzaj oferowanego wsparcia mamy zawsze do czynienia z rozwojem kompetencji niezbędnych we współczesnym świecie. Uczestnicy stają się bardziej samodzielni, przedsiębiorczy i rozwijają kompetencje komunikacyjne.
Od wielu lat jest Pan związany z edukacją i rozwojem? Skąd inspiracja do działania na rzecz edukacji?
Od wczesnych etapów funkcjonowania na rynku pracy byłem zaangażowany
w projekty regionalne i centralne dotyczące unowocześniania systemu edukacji. Trafiłem przypadkiem do szkoły jako anglista – jedyny w byłym województwie siedleckim. Angażowałem się w projekty regionalne i krajowe, potem we współtworzenie systemu edukacji w ramach reformy oświaty z 1999 roku. Z mojego punktu widzenia to przywilej, że mogłem nie tylko obserwować te zmiany z bliska, ale też w nich uczestniczyć. Zmiany inspirują i cieszę się, że możemy jako Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji dołożyć swoją cegiełkę do rozwoju edukacji i kompetencji podstawowych, które stanowią drogę do sukcesu.
Aleksandra Engel
